“Valse Deuren” – De Fysieke Metafysische Drempel.
Aan de westzijde van ALLE Egyptische tempels, heiligdommen en particuliere graven uit alle tijdperken van de Egyptische oudheid, is er altijd een scheur in de muur – of wat algemeen wordt omschreven als een valse deur.
Het westen is het punt van binnenkomst van de overleden geest. Het is de drempel tussen het fysieke aardse rijk en het metafysische rijk.
De “valse deur” is in feite een vorm van een verzonken muur met stenen stopcontacten die qua details lijkt op een gewone deur/raam die open en dicht kan. De “valse deur” kan de vorm aannemen van “mehrab“, een nis in de muur die een beeltenis of een relikwie kan bevatten.
In goddelijke tempels bevindt de valse deur zich helemaal achterin het heiligdom en fungeert als interface tussen de goddelijke en menselijke sferen.
Inkomende menselijke actie vormt en richtingstroom eindigt bij de valse deur, en de uitstroom van goddelijke zegeningen begint en stroomt naar buiten in de richting van de ingang van de tempel.
Als je bijvoorbeeld kijkt naar de enorme tempel in Medinet Habu op de westelijke oever van Luxor en naar de westelijke muur ervan…
vinden we de valse deur:
Verder naar het noorden in Abydos vinden we een soortgelijke valse deur op de westelijke muur.
Zo ook bij honderden tombes/mastaba’s op het Gizeh plateau:
Valse deuren zijn ook gevonden langs de westelijke muren van graven in Saqqara:
De term “valse deur” is zelf een beetje een verkeerde benaming, want vanuit het oogpunt van de Egyptenaren waren deze voorzieningen volledig functionele portalen waardoor de geest van de overledene het binnenste graf kon verlaten of betreden om de aan hem aangeboden offers in ontvangst te nemen.
Aanvullende kenmerken bij valse deuren in graven:
1. De meeste van deze panelen tonen de eigenaar in staande of zittende houding voor een offertafel. De figuur van de eigenaar is frontaal gebeeldhouwd en stapt over de drempel van de deur. De reliëfs van de overledene in staande houding staan ook op de stijlen van de valse deur, en stellen zo de eigenaar voor die tevoorschijn komt om de begrafenisoffers in ontvangst te nemen.
2. Een offertafel voor de overledene is opgestapeld met gesneden broden en eenvoudige teksten die verschillende voedsel- en drankoffers opsommen, variërend van brood en bier tot rundvlees en gevogelte, groenten, kleding en sacramentele oliën. Het altaar met zijn sneetjes brood kan worden aangevuld met andere tafels met offers of plengoffers.
3. De bezoekers brengen de offerdieren en vogels en snijden de offerstier aan de deur van het graf. In het midden zit de overleden man onder zijn paviljoen (dat een ander rijk betekent) en ontvangt het offer.
4. Achter de deur is de hoofdgraafschacht. De hoofdschacht leidde vanuit het midden van het dak van de mastaba naar de grafkamer.
De festivalbijeenkomsten bij de “valse” deuren
Op feesten en offerdagen, wanneer de bezoekers het banket met de gebruikelijke riten presenteerden, leek deze grote geschilderde figuur, op weg naar voren en gezien bij het licht van flakkerende fakkels of rokende lampen, misschien wel begiftigd met leven. Het was alsof de overleden voorouder zelf uit de muur stapte en op mysterieuze wijze voor zijn nakomelingen stond om hun eerbetoon op te eisen. Het opschrift op de bovendorpel herhaalt nogmaals de naam en de rang van de overledene. Getrouwe portretten van hem en van andere leden van zijn familie figureren in de bas-reliëfs op de deurposten. Scènes tonen hem rustig zittend aan een tafel met de details van het feest zorgvuldig aan zijn zijde, vanaf het eerste moment dat hem water wordt gebracht om zich te wassen tot het moment dat hij, nadat alle culinaire vaardigheden zijn uitgeput, slechts zaligmakend tevreden naar zijn woning hoeft terug te keren.
Door de goddelijke gunst ging de ziel (of liever de dubbelganger [Ka-s] van het brood, het vlees en de drank) over naar de andere wereld en verfriste daar de menselijke dubbelganger [Ka]. Het was echter niet noodzakelijk dat het aanbod een materieel bestaan had om doeltreffend te zijn. De eerste die de naam en de formules op de steen hardop herhaalde, verzekerde de onbekende bewoner, alleen daardoor, van het onmiddellijke bezit van alle dingen die hij opsomde.
[Een fragment uit The Ancient Egyptian Metaphysical Architecture door Moustafa Gadalla].
