De harmonische ontwerpparameters

 

Harmonisch ontwerp in de oud-Egyptische architectuur werd bereikt door een unificatie van twee systemen:

1. Rekenkunde (significante getallen).

2. Grafisch (vierkant, rechthoeken en enkele driehoeken).

De vereniging van de twee systemen weerspiegelt de relatie van de delen tot het geheel, wat de essentie is van harmonisch ontwerp.

Deze combinatie van rekenkundig en grafisch ontwerp volgt de hieronder beschreven elementen.

1. Het rekensysteem bestond uit:

1-een. De actieve assen

Een as is een denkbeeldige en ideale lijn waar een bewegend lichaam omheen draait. In de meetkunde is een as net zo denkbeeldig: een lijn zonder dikte.

De Egyptische tempel werd beschouwd als een organische, levende eenheid. Het is voortdurend in beweging; de ingewikkelde uitlijningen en de vele asymmetrieën zorgen ervoor dat het rond zijn assen oscilleert. Deze beweging vindt plaats binnen een ritme dat wordt gegeven door de ‘module’ of de specifieke coëfficiënt van het te definiëren ding of idee.

Het oude Egyptische architectonische ontwerp valt op door zijn sterke schijnbare symmetrie rond een lengteas. Dit is het resultaat van de oude Egyptische kennis van kosmische wetten. De Egyptische ontwerper weerspiegelde deze lichte kosmische asymmetrie door ervoor te zorgen dat elementen aan weerszijden van de as niet precies identiek aan elkaar zijn. Hoewel de meeste ervan gebalanceerd zijn, zijn de elementen niet symmetrisch. Hieronder worden twee voorbeelden getoond van assen die zijn gedefinieerd op oud-Egyptische tekeningen.

De aslijn is terug te vinden in enkele teruggevonden bouwtekeningen of schetsen op papyri en tabletten uit verschillende perioden. Het waren vermoedelijk werkmansnotaties, en ondanks hun praktische doel bevatten ze nog steeds de aslijn die op dezelfde conventionele manier is getekend als in moderne tekeningen.

In de gebouwen zelf wordt de as gemarkeerd door een gegraveerde lijn op de stenen van de bovenlaag van een funderingsplaat, zoals het geval bij de Luxortempel.

1-b. Significante punten (langs de as)

Langs de ontwerpas zijn significante punten bepaald. Deze punten markeren het snijpunt met dwarsassen, de uitlijning van een centrale deuropening, de positie van een altaar, het centrum van het heiligdom, enz. Deze belangrijke punten volgen een nauwkeurige rekenkundige progressie. In veel van de beste plannen bevinden deze belangrijke punten zich op harmonische afstanden van elkaar, en hun afstanden van het ene uiteinde tot het andere drukken de cijfers uit van de sommatiereeks (de zogenaamde Fibonacci-reeks), 3, 5, 8, 13, 21. , 34, 55, 89, 144, 233, 377, 610, . . . De harmonische analyse toont een reeks significante punten die vanaf beide uiteinden leesbaar zijn. Dat wil zeggen dat, indien omgekeerd, een systeem van significante punten ook zou corresponderen met de reeks, waarbij het referentiepunt aan de andere kant van de plattegrond begint.

Hoge aantallen van de Sommatiereeks zijn sinds het Oude Rijk in de Egyptische monumenten gekristalliseerd. Het ontwerp van de piramidetempel van Khafra (Chefren) bereikt een totale lengte van 233 el, gemeten vanaf de piramide, met een complete reeks van TIEN significante punten.

De Karnak-tempel volgt de cijfers van de Sommatiereeks tot 610 el, dwz TWAALF significante punten. [Zie diagrammen van beide tempels in het volgende hoofdstuk].

2. Het grafische systeem bestond uit:

2-een. De telescopische driehoeken

Het typische Egyptische tempelplan neemt vanaf het heiligdom naar voren toe in breedte en hoogte. Deze algemene afbakening was gebaseerd op een ‘telescopisch ontwerpsysteem’ sinds het Oude Rijk. De toename in breedte werd bereikt door het gebruik van opeenvolgende 1:2, 1:4 en 1:8 driehoeken vanaf een of meer significante punten. [Zie diagram van de Karnak-tempel (gedeeltelijk) hieronder.]

 

Dezelfde telescopische configuratie was van toepassing op het verticale plan, waarbij de vloer van de tempel afdaalde en de daken naar buiten opstegen naar de pylonen van de tempel; zoals getoond in verschillende tempels in een eerder hoofdstuk van dit boek.

2-b. De rechthoekige omtrekken

De algemene horizontale en verticale contouren zijn in principe rechthoekig van vorm, zowel voor het totale plan als voor de samenstellende delen ervan. De meest voorkomende configuraties die gebruikt zijn zijn:

• Een eenvoudig plein, zoals dat wordt gebruikt in de Piramidetempel van Khafra (Chefren) in Gizeh.

• Een dubbel vierkant of 1: 2 rechthoek, zoals het Zoser-complex in Saqqara, de binnenruimte in Karnak en de festivalzaal van Twt Homosis III

• Wortelrechthoeken – talloze voorbeelden [hieronder weergegeven].

 

• De Neb (Gouden) Rechthoek, waar de “numerieke waarde” van de verhouding tussen de twee zijden gelijk is aan 1,618 – talloze voorbeelden zoals in de Piramidetempel van Khafra in Gizeh [eerder afgebeeld].

 Het verticale vlak

De oude Egyptenaren waren meesters in zowel het verticale principe als de horizontale lijn. Verticale hoogten volgden dezelfde proportionele toename als horizontale breedten naarmate toevoegingen aan de voorkant van monumenten werden aangebracht - een aspect dat kenmerkend is voor de Egyptische tempels.

Harmonische verhoudingen werden door de oude Egyptenaren in alle drie de dimensies toegepast, zoals:

• De piramides (vierkante basis en driehoekig volume).

• Het opvallende geval van de Koningskamer in de Khufu (Cheops) Piramide, die exacte relaties biedt voor de grote diagonaal in de ruimte met betrekking tot de afmeting van de zijkant. [Zie diagram in hoofdstuk 11.]

• Pylonen. [Zie diagram in hoofdstuk 11.]

• Deuropeningen/portalen/poorten. [Zie diagram in hoofdstuk 11.]

• Verticale hoogten volgden dezelfde proportionele toename als horizontale breedten, aangezien er toevoegingen werden gedaan aan de voorkant van monumenten - een aspect dat kenmerkend is voor de Egyptische tempels.

In het volgende hoofdstuk van dit boek zijn verschillende toepassingen van harmonisch ontwerp in Oud-Egyptische werken in de teruggevonden geschiedenis ervan – en in het hele land – te vinden.