Egyptische schepen en de volle zee
1. Algemeen
Het overbrengen van mensen, mineralen en goederen tussen het oude Egypte en andere verre oorden was veel uitgebreider en gebruikelijker dan algemeen wordt gedacht. De zeeën waren geen barrières, maar hoofdwegen voor actieve internationale handel. Reizen over het water is (en is nog steeds) de meest effectieve, economische en veiligste manier van reizen voor zowel mensen als goederen. Reizen over land is een aanvulling op reizen over water voor grote/grote goederen.
De oude Egyptenaren beschikten over de middelen om de volle zee te bevaren met een groot aantal schepen van hoge kwaliteit. Ze hadden ook de geografische kennis om over de open zee te reizen. Het bewijsmateriaal toont aan dat hun middelen en kennis hen in staat stelden de verste landen van de aarde te bereiken. Op de volgende pagina's worden de rijkdom aan hoogwaardige schepen en de Oud-Egyptische kennis van reizen op volle zee gedetailleerd beschreven.
Eerder toonden we de Oud-Egyptische kennis van zowel de sterren als het oppervlak van de aarde (inclusief water).
2. De Egyptische schepen
Het oude Egypte beschikte over de middelen, kennis, materiaal en ervaring om mensen en goederen over zee en over land te vervoeren. De kwaliteit van de oude Egyptische schepen werd pas echt erkend en gewaardeerd toen de Khufu (Cheops)-boot (4500 jaar oud) in de jaren zeventig naast de Grote Piramide in Gizeh werd gevonden. Die boot, nu gehuisvest in een museum naast de Grote Piramide, is superieur en veel zeewaardiger dan de Santa Maria van Columbus, de Mayflower of de schepen van de Vikingen. Het fysieke bewijs is duidelijk: de Egyptenaren beschikten over de middelen om op volle zee te reizen. Afmetingen van zelfs grotere schepen dan die van Khufu zullen later worden gedetailleerd.
De boot van Khufu
De boot van Khufu is een van de grootste oude schepen die tot nu toe zijn gevonden. De langste Vikingboot die in Europa werd gevonden was ongeveer 30 meter, terwijl de boot van Khufu 43,4 meter lang is. Het is ongeveer 5,9 meter breed en 1,75 meter diep en heeft een waterverplaatsing van ruim 40 ton. De boeg, gevormd in de vorm van een papyrusbundel, is ongeveer zes meter hoog. De achtersteven reikt tot 7 meter. Het roer bestaat uit twee enorme roeispanen. De boot heeft verschillende hutten op het dek. Er zijn aanwijzingen dat Khufu's boot daadwerkelijk in het water werd gebruikt. Slijtagesporen tussen de touwen en het hout van het vaartuig zijn op veel plaatsen nog duidelijk zichtbaar.
De boot bestaat uit verschillende stukken hout die met touwen bij elkaar worden gehouden. De touwen krimpen als het nat is, terwijl het hout uitzet als het nat is. Dergelijke krimp en uitzetting zorgden voor strakke, veilige afdichtingen en elimineerden de noodzaak voor metalen spijkers. Deze methode van bootconstructie stelde de oude Egyptenaren in staat de boot te demonteren en de stukken te vervoeren terwijl ze over land reisden, totdat ze een veilige en bevaarbare waterweg bereikten. Dankzij deze ingenieuze constructietechniek konden de oude Egyptenaren dieper landinwaarts reizen. Talrijke oud-Egyptische papyri uit alle leeftijden getuigen van deze manier van reizen over land en water.
De oude Egyptenaren waren in het hele Middellandse Zeegebied beroemd vanwege hun scheepsbouw, ook al was het hout dat nodig was voor grootschalig timmerwerk en botenbouw in Egypte niet beschikbaar. De oude Egyptenaren beschikten over een grote vloot, zoals blijkt uit de enorme hoeveelheden hout die zij uit Fenicië hadden geïmporteerd. De behoefte aan houtvoorraden verklaart, althans gedeeltelijk, het belang van de permanente nederzetting – een soort protectoraat – die de Egyptenaren met de Feniciërs hadden vanaf de vroegste dagen van het Oude Rijk [ca. 2575 v.Chr.].
De Egyptenaren bouwden een hele reeks praktische boten, goed aangepast aan verschillende toepassingen en aan de geografie en het klimaat, voor het vervoer van zowel passagiers als vracht. De Egyptische schepen bevoeren sinds de oudheid de wateren van de Nijl en de volle zee. Schepen varieerden enorm in grootte. Sommigen van hen waren enorm. Diodorus noemt er een, gemaakt van cederhout en gebouwd tijdens de regering van Sesostris, die ongeveer 140 meter hoog was.
Ruim 5000 jaar geleden waren alle soorten commerciële en militaire schepen bekend, die goederen naar de noordelijke kusten van Groot-Brittannië, Ierland en Europa vervoerden. Dit was lang voordat de Feniciërs zeevaarders werden in het eerste millennium voor Christus.
Zeilboot van koningin Hatsjepsoet
de reis naar Punt
In zeer vroege tijden werd er op grote schaal boten gebouwd. Zelfs onder het Oude Rijk [2575–2150 vGT] werden boten van grote afmetingen gebouwd – zo horen we van een breed schip van acaciahout, 60 el lang en 30 el breed. . . dat wil zeggen bijna 30,5 m lang en 15,25 m breed; en weet dat een boot van deze immense omvang in 17 dagen in elkaar is gezet.
Grote boot met zeil, een dubbele mast, en
veel roeiers. In een tombe in Kom Ahmar,
boven Minya
De afbeeldingen onder het Oude Rijk vertegenwoordigen verschillende typen boten, zoals vierkantboten, hekboten, sleepboten etc. Elk type is geschikt voor bepaalde functies/situaties. In havens zoals Canopus (pre-Alexandrië) werden verschillende soorten boten gebruikt voor havenactiviteiten. Naast de vrachtschepen waren er speciale kleine boten die werden gebruikt voor het vervoer van kleinere ladingen.
Er werden enkele zeer grote vrachtschepen gebruikt voor het vervoer van graan, steen, bakstenen en zelfs de gigantische obelisken, die in de steengroeven van Aswan uit één blok werden gehouwen en vervolgens over de rivier werden vervoerd naar de plaats van de tempel in Luxor en elders.
Bijna alle boten zijn gemaakt om zowel te zeilen als te roeien. Als zeilen onmogelijk was (als gevolg van tegenwind of als ze door rustige vaarkanalen gingen), maakten de matrozen gebruik van sleeptechnieken van sleeplijnen en kleinere boten. Schepen die bedoeld waren om grote vrachten te vervoeren, werden door mannen of door andere schepen gesleept omdat ze te zwaar waren om zelfstandig te kunnen bewegen. Daarom waren de meeste schepen zelfs tijdens het Oude Rijk voorzien van een sterke paal waaraan ze een sleepkabel konden vastmaken. Veel sleepboten waren aan beide uiteinden voorzien van korte loodrechte palen voor de sleeplijn. Ze werden, zoals alle schepen van het Oude Rijk, bestuurd door middel van lange roeispanen. Dit soort schepen werd gebruikt voor het transport van blokken (ze konden enorme gewichten dragen) uit de steengroeven.
Sleepboot [ca. 2400 v.Chr], De lat krat
bewaart breekbare spullen tijdens
vervoer
De roeren van de meeste oude Egyptische schepen bestonden sinds het tijdperk van het Oude Rijk uit twee enorme stuurriemen.
Door de Egyptische geschiedenis heen werden de meeste boten aan de voorkant versierd en versierd met grote schilderijen. De achtersteven leek op een gigantische lotusbloem; het blad van de roerriem leek op een boeket bloemen; en de knop bovenaan was gevormd tot het hoofd van een neter (godheid).
De oude Egyptenaren hadden ook een zeevlucht, waarvan de omvang varieerde afhankelijk van de defensieve behoeften op volle zee tijdens de verschillende tijdperken van de oude Egyptische geschiedenis. Speciale boten werden met opzet gebouwd voor oorlog. Herodotus en Diodorus maken beiden melding van de vloot van lange schepen, of oorlogsschepen, uitgerust door Sesostris aan de Arabische Golf. Er waren er 400 in aantal, en er is alle reden om aan te nemen dat de handel, en de middelen om deze te beschermen met oorlogsschepen, daar minstens al in de 12e dynastie, ongeveer 4000 jaar geleden, bestonden.
Egyptische boot uit het midden Koninkrijk
De galeien (oorlogsschepen) die werden ingezet om de reizende commerciële vloot te beschermen tegen zeepiraterij buiten Egypte verschilden van die van de Nijl. Ze waren lager aan de kop en achtersteven. Aan weerszijden bevond zich over de gehele lengte van het schip een hoge houten verschansing. Het beschermde de roeiers tegen de raketten van de vijand. De handvatten van de roeiriemen gingen door een opening aan de onderkant.
3. Grote Egyptische kusthavens
De commerciële en marineschepen werden bediend door verschillende havens, die oriëntatiepunten, watermarkeringen, laad- en losfaciliteiten, zoetwatervoorzieningen, comfortstations en voorzieningen/benodigdheden aanvoerden. Er werden verschillende wegen aangelegd, samen met bevoorradingsstations, tussen de zeehavens en de bevolkte centra langs de Nijl.
De strategische ligging van de Egyptische waterwegen vergemakkelijkte de handel tussen de (toenmalige) drie actieve continenten Europa, Afrika en Azië. Door de mens gemaakte navigatiekanalen maakten toegang mogelijk tussen de Middellandse Zee bij Canopus (Alexandrië) en het bevaarbare Nijlkanaal. Een ander bevaarbaar kanaal verbond de Nijl met het noordelijke puntje van de Golf van Suez, waardoor toegang mogelijk werd tot de Rode Zee, Afrika, India en het Verre Oosten.
Naast de frequente havens langs de bevaarbare rivier de Nijl, waren/zijn er belangrijke havens langs de Egyptische kusten van zowel de Rode Zee als de Middellandse Zee. Dergelijke havens maakten het transport van goederen en mensen van en naar alle continenten mogelijk.
[Een uittreksel uit Oud-Egyptisch: cultuur onthuld, tweede editie door Moustafa Gadalla]
https://egyptianwisdomcenter.org/product/de-oude-egyptisch-cultuur-onthuld/
https://egyptianwisdomcenter.org/product/de-oude-egyptisch-cultuur-onthuld/